Pierogi z soczewicą i cebulą – kuchnia podkarpacka

Pierogi z soczewicą i cebulą - kuchnia podkarpacka

W regionalnej podkarpackiej kuchni nie brakuje roślin strączkowych. Przede wszystkim w wielu tradycyjnych daniach, głównie tych gotowanych zimą, wykorzystuje się fasolę - zarówno białą („Jaś”, „Jasiek”), jak i czerwoną oraz dwukolorową („krasa”, „amerykon”). W całym regionie fasola często określana jest mianem groch, choć sam groch łuskany również jest bardzo popularny. Na wigilijnym stole nie może zabraknąć grochu z kapustą, choć niegdyś równie często była to kapusta z fasolą i kaszą. Wczesną wiosną w ogródkach pojawiał się bób, który podaje się ugotowany z różnymi dodatkami. Na końcu tej wyliczanki znajduje się soczewica. Roślina ta znana jest od tysięcy lat, wzmianki o niej znajdują się nawet w Biblii, jednak w Polsce nigdy nie stała się tak popularna jak fasola, czy groch. W naszym regionie najpopularniejsza jest soczewica czerwona i zielona. Ta pierwsza najlepiej sprawdza się jako farsz, ponieważ krócej się gotuje i ma delikatną strukturę, przez co po ugotowaniu wystarczy rozgnieść ją widelcem. Zielona soczewica gotuje się dłużej i jest bardziej zwarta. Często dodaje się ją do sałatek. Przygotowując farsz do pierogów można użyć zarówno jednej, jak i drugiej soczewicy, jednak w każdym przypadku warto ją dobrze doprawić. Mimo swego dość charakterystycznego smaku soczewica lepiej smakuje z dodatkami. W kuchni podkarpackiej najczęściej są to suszone grzyby, które najpierw się gotuje, a następnie mieli lub sieka. Do soczewicy dodawane są też często skwarki ze słoniny lub boczku. Przyjemnego aromatu dodaje jej również podsmażona cebulka.

W Gliniku Dolnym (gmina Frysztak, powiat Strzyżów) farsz z soczewicy wzbogaca się smażoną cebulą, gotowanymi ziemniakami oraz ugotowanym jajkiem i ten właśnie przepis dzisiaj proponuję.

Pochodzi on z publikacji „Czarnorzecko-Strzyżowska kraina smaków. Tradycyjne przepisy kulinarne

Kół Gospodyń Wiejskich z terenu działania Stowarzyszenia Czarnorzecko-Strzyżowska Lokalna Grupa Działania”.

Pierogi z soczewicą i cebulą - kuchnia podkarpacka

Składniki na około 60 sztuk:

Ciasto:

• 2 szklanki mąki pszennej (500 g)
• 2 łyżki oleju
• 1 jajko
• ½ łyżeczki soli
• 1 szklanka bardzo ciepłej wody

Farsz:

• 1 szklanka soczewicy (u mnie czerwona)
• 2 duże ugotowane ziemniaki
• 1 jajko ugotowane na twardo
• 2 duże cebule
• 2 łyżki oleju
• sól, pieprz, majeranek

Składniki ciasta łączymy ze sobą i wyrabiamy.

Soczewicę gotujemy do miękkości w osolonej wodzie. Cebulę kroimy w kosteczkę i szklimy na oleju. Soczewicę, cebulę i ziemniaki mielimy w maszynce do mięsa. Dodajemy pokrojone w kostkę jajko, przyprawy i mieszamy.

Ciasto wałkujemy cienko i wycinamy kółka. Na każde kółko nakładamy farsz i zlepiamy brzegi. Pierogi gotujemy w lekko osolonej wodzie przez około 4 minuty od wypłynięcia na powierzchnię. Podajemy z podsmażoną cebulką lub skwarkami.

Pierogi z soczewicą i cebulą - kuchnia podkarpacka

Pierogi z soczewicą i cebulą - kuchnia podkarpacka

13 podkarpackich przepisów na pierogi

oraz wiele innych

w zakładce KUCHNIAPODKARPACKA

Zapraszam :)

Surówka z pokrzywy – kuchnia podkarpacka

Surówka z pokrzywy - kuchnia podkarpacka

Pokrzywa to roślina, której właściwości medyczne doceniano już w Starożytności. Obfituje w witaminę C, K, E i całą rodzinę witamin B. Zawiera również wiele cennych biopierwiastków, pod warunkiem, że rośnie w czystym środowisku. Pokrzywa jest rośliną wyjątkową, w jednym miejscu potrafi rosnąć nawet 50 lat. Ksiądz Jan Twardowski we wstępie do swojego „Zielnika” nazwał ją jedną z najciekawszych roślin na świecie.

Nasi przodkowie wierzyli w moc uzdrawiającą pokrzywy, dlatego pili z niej napary, nacierali się olejkami na bazie pokrzyw, czy wreszcie okładali chore miejsca parzącymi wiechciami. Znacznie mniej doceniane były walory smakowe pokrzywy, dlatego w kuchni domowej nie przetrwało wiele przepisów wykorzystujących pokrzywę jako składnik dań. Jednym z częściej spotykanych jest surówka z pokrzywy ze szczypiorkiem i jajkiem, skropiona olejem zakwaszonym kwaskiem cytrynowym lub sokiem z cytryny.

Taki właśnie przepis z okolic Głogowa Małopolskiego prezentuję w ślad za „Wielka księgą tradycji kulinarnych województwa podkarpackiego”, wydaną przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia ProCarpathia.

Surówka z pokrzywy - kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 200 g liści młodych pokrzyw
• 1 mały pęczek szczypiorku
• 1 ugotowane jajko
• 1 łyżka oleju
• 1 duża szczypta soli
• 1 duża szczypta kwasku cytrynowego (może być sok z 1 plastra cytryny)
• 1 duża szczypta cukru

Liście pokrzywy myjemy i suszymy. Można je też przelać gorącą wodą (ale nie wrzątkiem, który zabija witaminy) i schłodzić w zimnej wodzie, a potem wysuszyć. Liście kroimy na mniejsze kawałki, dodajemy posiekany szczypiorek.

Olej ucieramy z solą, cukrem i kwaskiem cytrynowym. Dodajemy go do pokrzywy ze szczypiorkiem i mieszamy. Na koniec dodajemy pokrojone w kostkę jajko.

Surówka z pokrzywy - kuchnia podkarpacka

Więcej regionalnych przepisów w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Sakiewki z jabłkami - kuchnia podkarpacka

Sakiewki z jabłkami – kuchnia podkarpacka

Sakiewki z jabłkami według przepisu Koła Gospodyń Wiejskich z Węglówki koło Krosna różnią się od innych kruchych ciastek z owocami. Do ich przygotowania wykorzystuje się twaróg, który jest jednym z trzech składników ciasta. Ten dodatek wpływa nie tylko na smak ciasta, ale i na sposób, w jaki się piecze. Ciasto twarogowe niemal nie rośnie, za to równomiernie się rumieni i jest kruche. Jabłka z cynamonem jako nadzienie bardzo do niego pasują.

Przepis zaczerpnęłam z publikacji „Smaki regionalne LGD Tradycyjne przepisy kulinarne KGW z gminy Korczyna”.

Sakiewki z jabłkami – kuchnia podkarpacka

Składniki na około 60 sztuk:

• 500 g twarogu półtłustego
• 500 g margaryny
• 4 szklanki mąki
• 4-6 dużych jabłek
• 1 łyżeczka cynamonu
• cukier waniliowy

Na lukier:

• 1 łyżka kwaśnej śmietany
• 1 szklanka cukru pudru

Twaróg rozdrabniamy i rozcieramy, dodajemy margarynę startą na tarce i mąkę. Zagniatamy ciasto. Wstawiamy je do lodówki na godzinę.

Jabłka kroimy w drobną kostkę, posypujemy cynamonem i cukrem waniliowym.

Schłodzone ciasto podsypujemy mąką, wałkujemy na grubość około 3-4 mm i kroimy na kwadraty (około 8 na 8 cm). Na kwadraty nakładamy łyżeczkę jabłek i łączymy przeciwległe rogi, żeby ciasto wyglądało jak sakiewka.

Ciastka pieczemy około 30 minut w piekarniku nagrzanym do temperatury 180 stopni C (grzałka góra-dół).

Do cukru pudru dodajemy śmietanę i ucieramy. Gotowym lukrem dekorujemy jeszcze gorące sakiewki.

Sakiewki z jabłkami – kuchnia podkarpacka

Więcej regionalnych przepisów

w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Knedle z kaszy manny – kuchnia podkarpacka

Knedle z kaszy manny - kuchnia podkarpacka

Kluski to niegdyś bardzo popularny rodzaj potrawy, która stanowiła codzienny posiłek w każdym zakątku obecnego Podkarpacia. Kluski zazwyczaj gotowano w formie małych kulek lub w kształcie wrzecion. Najczęściej przygotowywano je z mąki, ziemniaków, twarogu lub mieszanki tych składników. Kluski bywały nadziewane twarogiem, kapustą, kaszą, owocami albo mięsem, ale znacznie częściej nie miały nadzienia, ponieważ w ten sposób łatwiej i szybciej było je przygotować. Takie kluski podawano okraszone skwarkami lub cebulą i stanowiły samodzielne danie.

W Puszczy Sandomierskiej, w Brzózie Królewskiej, przetrwała tradycja gotowania knedli z kaszy manny i twarogu. Podaje się je na słono, polane bułką tartą podsmażoną na maśle.

Przepis Józefy Grabarz z Brzózy Królewskiej można znaleźć w „Wielkiej księdze tradycji kulinarnych województwa podkarpackiego”, wydanej przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia ProCarpathia.

Knedle z kaszy manny - kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 3 szklanki kaszy manny
• 2,5 szklanki mleka
• 4 jajka
• 250 g twarogu
• sól do smaku (około 1/2 łyżeczki)
• masło i bułka tarta

Kaszę mannę zalewamy wrzącym mlekiem i odstawiamy na 5 minut. W tym czasie ubijamy mikserem białka, a w osobnej misce ucieramy żółtka i twaróg. Do twarogu dodajemy po łyżce zaparzonej kaszy i mieszamy do uzyskania jednolitej konsystencji. Na koniec masę mieszamy z pianą z białek.

W garnku zagotowujemy wodę, lekko ją solimy. Nawilżonymi dłońmi formujemy małe kulki (masa jest dość luźna) i wrzucamy je do wolno gotującej się wody. Od wypłynięcia na wierzch knedle gotujemy około 5 minut. Przed podaniem polewamy je bułką tartą podsmażoną na maśle.

Knedle z kaszy manny - kuchnia podkarpacka

Przepisy na inne dania podkarpackie

znajdziesz w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam! :)

Paluszki z kminkiem – kuchnia podkarpacka

Paluszki z kminkiem - kuchnia podkarpacka

Niektórych dawnych przepisów nie da się dokładnie odtworzyć. Czasem brak jest składników, bo skąd na przykład wziąć makuchy lniane. Nawet zakup zwykłej białej rzepy czy topinamburu też może stanowić wyzwanie. Innym razem na przeszkodzie stają braki w wyposażeniu kuchennym. I tu na pierwszym miejscu z pewnością trzeba wymienić piec kaflowy, jako „sprzęt” bez którego trudno zrobić placki pieczone na blasze, czy prawdziwy wiejski chleb. Te niedostatki zazwyczaj łatwo zastąpić współczesnymi sprzętami, jednak smak podpowiada nam, że „to nie to samo”.

Prawdopodobnie już nigdy nie przekonamy się jak smakują oryginalne paluszki z kminkiem Pani Jadwiga Trojnar z Rudnika nad Sanem, ponieważ do ich formowania wykorzystywała specjalną maszynkę, która pozwalała na pieczenie paluszków o ładnych, równych kształtach. Podobno kształt paluszków można było wybrać z kilku możliwych, ale i o tym się nie przekonamy, ponieważ owa tajemnicza maszynka przepadła gdzieś bezpowrotnie. Pozostał jednak stary przepis i doskonały smak paluszków, które mogą być samodzielną przekąską lub dodatkiem do czerwonego barszczu. Paluszki piecze się z bardzo popularnego na Podkarpaciu ciasta krucho-drożdżowego, dzięki czemu zachowują świeżość przez kilka dni. Z podanej proporcji wychodzi 2-3 razy więcej paluszków niż na zdjęciach.

Paluszki z kminkiem - kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 300 g mąki pszennej
• 300 g masła
• 2 jajka
• 15 g drożdży
• 50 ml gęstej śmietany
• 1/2 płaskiej łyżeczki soli
• 1 łyżeczka kminku

Drożdże rozkruszamy do kubka, dodajemy do nich śmietanę i mieszamy.

Masło siekamy z mąką, po czym dodajemy jajka, drożdże ze śmietaną i sól. Wyrabiamy ciasto, które grubo wałkujemy (prawie na 1 cm) i wycinamy z niego wąskie, długie paluchy. Na stolnicy rozsypujemy niewielką ilość kminku i formujemy na nich paluszki w taki sposób, żeby każdy był nieco bardziej okrągły, a przy okazji, żeby przykleiło się do niego troszkę kminku.

Paluszki układamy na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i pieczemy w temperaturze około 175 stopnic C. Długość pieczenia zależy od grubości ciasta. Moje paluszki piekły się około 20 minut.

 

Paluszki z kminkiem - kuchnia podkarpacka

Paluszki z kminkiem - kuchnia podkarpacka

Zapraszam do zakładki

KUCHNIA PODKARPACKA

po więcej regionalnych przepisów

Pasztet z fasoli z grzybami – kuchnia podkarpacka

Pasztet z fasoli z grzybami - kuchnia podkarpacka

Pasztet upieczony z gotowanej fasoli i suszonych grzybów to jeden z wielu przykładów na regionalne warzywne danie udające danie mięsne. Z reguły warzywa przygotowane na różne sposoby udają kotlety mielone, kotlety schabowe, a czasami mięsny farsz w pierogach.

Pasztetu z fasoli raczej nie da się pomylić z pasztetem mięsnym, jednak jego forma, sposób przygotowania i podania oraz pasujące dodatki sprawiają, że nazwa pasztet pasuje do tego dania. Można go podawać do chleba, jako zimną przekąskę, ale można też go podgrzać i podać z sosem grzybowym na kolację.

Przepis pochodzi od Koła Gospodyń Wiejskich „Komorowianka” z Komorowa koło Kolbuszowej.

Pasztet z fasoli z grzybami - kuchnia podkarpacka

Składniki na foremkę 13x26 cm:

• 400 g fasoli „jasiek”
• 50 g suszonych grzybów
• 1 duża cebula
• 2 jajka
• 4 łyżki bułki tartej + bułka do podsypania foremki
• 3 łyżki tłuszczu do smażenia
• przyprawy: sól, pieprz, majeranek, gałka muszkatołowa

Fasolę zalewamy wodą i odstawiamy na noc, żeby napęczniała. Na drugi dzień fasolę gotujemy w tej samej wodzie do miękkości (można dolać wodę, jeśli jest jej za mało i fasola nie jest zanurzona).

Grzyby moczymy około godziny, po czym gotujemy do miękkości przez 30-40 minut. Odcedzamy, ale zostawiamy klika łyżek wywaru.

Cebulę kroimy w kostkę i podsmażamy na tłuszczu.

W maszynce do mięsa mielimy fasolę, grzyby i cebulę. Do masy dodajemy pozostawiony wywar z grzybów (nie za dużo), jajka, bułkę tartą i przyprawy. Dobrze mieszamy. Foremkę natłuszczamy (masłem, olejem itp.) i oprószamy bułką tartą. Przekładamy do niej masę fasolową i wierzch również oprószamy bułką tartą.

Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180 stopni C (grzałka góra-dół) na około 40 minut.

Pasztet podajemy na zimno lub na ciepło.

Pasztet z fasoli z grzybami - kuchnia podkarpacka

Więcej regionalnych przepisów w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Kruche ciasto orzechowo-jabłkowe – kuchnia podkarpacka

Kruche ciasto orzechowo-jabłkowe - kuchnia podkarpacka

Przekładane placki to specjalność kuchni naszego regionu. Przekładamy ciasta drożdżowe, placki na amoniaku i klasyczne kruche ciasto, ale smaczne są też przekładane placki biszkoptowe. Niektóre z ciast przekłada się przed pieczeniem, inne zaś dopiero po upieczeniu. Te drugie z reguły przekłada się gorącymi jabłkami lub smażonym serem. Wśród wielu odmian ciast przekładanych natknęłam się na taką, której wcześniej nie znałam: kruchy placek przekładany jabłkami i masą orzechową. Ciekawostką jest tu fakt, że do przełożenia upieczonych kruchych placków używa się dwóch mas, z których jedna jest gorąca, a druga chłodna. Ciasto odstawione na kilka/kilkanaście godzin mięknie za sprawą temperatury jabłek i wilgoci zawartej w obu masach. Dzięki temu ciasto jest spójne, ale pozostaje delikatne i kruche. Ciasto można polać polewą czekoladową, albo oprószyć cukrem pudrem, choć ja wolę najprostszą wersję bez zbędnych dodatków.

Przepis na kruche ciasto orzechowo-jabłkowe został opublikowany w gazecie „Korso Kolbuszowskie”, a udostępniły go panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Staniszewskim (gmina Raniżów).

Kruche ciasto orzechowo-jabłkowe - kuchnia podkarpacka

Składniki na brytfankę 25x35 cm:

Ciasto:

• 500 g mąki pszennej
• 250 g masła albo margaryny
• 150 g cukru pudru
• 3 żółtka
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia
• 2 łyżeczki kwaśnej śmietany
• 1 cukier waniliowy

Masa jabłkowa:

• 1,5 kg jabłek
• 1 szklanka cukru (można dać mniej)
• 1 łyżka cynamonu

Masa orzechowa:

• 200 g orzechów włoskich
• 1/2 szklanki mleka
• 1 szklanka cukru (można dać mniej)
• 200 g masła
• 2 łyżki spirytusu

Zaczynamy od przygotowania mas.

Jabłka obieramy, ścieramy na tarce i podsmażamy na patelni dodając cukier i cynamon. Z jabłek powinien odparować nadmiar soku. Tuż przed przełożeniem placków jabłka podgrzejemy, żeby były gorące.

Orzechy mielimy i zalewamy gorącym mlekiem. Studzimy. Masło ucieramy z cukrem dodając po łyżce zaparzonych orzechów z mlekiem. Na koniec dodajemy do masy spirytus i chwilę miksujemy. Do przełożenia masa powinna być w temperaturze pokojowej.

Mąkę przesiewamy z proszkiem do pieczenia. Do mąki dodajemy miękkie masło, żółtka, cukier waniliowy i śmietanę. Zagniatamy ciasto i dzielimy je na 3 równe części. Ciasto chłodzimy przez 30 minut w lodówce, a następnie rozwałkowujemy i pieczemy 3 placki wielkości 25x35 cm (175 stopni C, grzałka góra-dół, około 20 minut na 1 placek).

Przekładamy placki. Na pierwszy placek wykładamy gorące jabłka i przykrywamy je drugim plackiem. Następnie wykładamy masę orzechową i przykrywamy trzecim plackiem. Całość przykrywamy szczelnie folią aluminiową lub spożywczą i odstawiamy na noc, żeby ciasto zmiękło.

Kruche ciasto orzechowo-jabłkowe - kuchnia podkarpacka

Zapraszam do zakładki KUCHNIA PODKARPACKA

Gdzie znajdziecie więcej przepisów na podkarpackie przekładańce :)