Proziaki z Równego – kuchnia podkarpacka

Proziaki z Równego - kuchnia podkarpacka

Proziaki to niewielkie placki pszenne, pieczone niegdyś na blasze kuchennego pieca, których historia na Podkarpaciu liczy podobno 150 lat. Pełniły one rolę pieczywa, kiedy kończył się domowy chleb. Do ich przygotowania podkarpackie gospodynie wykorzystywały dostępne składniki, dzięki którym szybko mogły przygotować domownikom namiastkę pieczywa. Proziaki nie wymagały wiele pracy, nie potrzebowały również czasu na wyrośnięcie, tak jak zaczyn chlebowy. Były podawane jako samodzielne danie – na przykład podczas prac w polu, ale bywały też podstawą śniadania, podawane z cukrem, bądź dżemem. Proziaki często podawano także jako uzupełnienie mało sytych zup.

Choć w wielu zakątkach Podkarpacia proziaki przygotowuje się nieco inaczej, cztery podstawowe składniki pozostają niezmienne: mąka pszenna, soda oczyszczona, sól i kwaśne mleko (lub maślanka, albo kefir). Użycie kwaśnego mleka razem z sodą oczyszczoną powoduje powstawanie pęcherzyków powietrza i spulchnienie ciasta. Sól natomiast nadaje mu wymagany smak. Niektóre przepisy zawierają dodatkowo jajka i cukier.

Ze składników na proziaki wyrabia się miękkie ciasto, które powinno być bardziej „wolne” niż ciasto na pierogi. Sama technika wycinania proziaków bywa jednak różna. W niektórych domach ciasto jest rozwałkowywane i niewielką miseczką wycina się okręgi. W innych rozwałkowane ciasto kroi się na kwadraty lub prostokąty. Jeszcze inne gospodynie tworzą z ciasta wałek, z którego odcinają plastry, które następnie formują w okrągłe proziaki. Przygotowane proziaki smażyło się kiedyś kładąc je bezpośrednio na rozgrzaną blachę kuchennego pieca kaflowego. Obecnie jednak niewiele osób posiada w domu piece z blachą, dlatego proziaki smaży się na suchej patelni, choć niektóre gospodynie smażą je również na tłuszczu.

Nazwa proziaki pochodzi od sody oczyszczonej, którą dawniej nazywano prozą lub brozą. Nazwa ta jest najpopularniejsza w regionie, choć można tu spotkać również inne, podobne nazwy tego wyjątkowego pieczywa, np. prozioki, prołzioki, broziaki, brąziaki.

Przepis, który dzisiaj proponuję, pochodzi z Beskidu Dukielskiego, od pań z Koła Gospodyń Wiejskich w Równem. Został opublikowany w „Wielkiej księdze tradycji kulinarnych województwa podkarpackiego”, wydanej przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”.

Proziaki z Równego - kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 1 kg mąki pszennej
• 2 jajka
• 2 łyżki cukru
• 2,5 szklanki kwaśnego mleka
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej
• 1 łyżeczka soli

Mąkę przesiewamy z sodą oczyszczoną, dodajemy pozostałe składniki i zarabiamy luźne ciasto. Z ciasta robimy rulon i kroimy go w plastry. Każdy plaster rozwałkowujemy na grubość około 1,5 centymetra. Smażymy na rozgrzanej blasze (płycie kuchennej) lub na patelni bez tłuszczu po kilka minut z każdej strony.

Podajemy z masłem i zimnym mlekiem. Doskonale smakują również z dżemem lub miodem.

Proziaki z Równego - kuchnia podkarpacka

Zapraszam do zakładki KUCHNIA PODKARPACKA :)