Cynamonowiec – kuchnia podkarpacka

 

Cynamonowiec – kuchnia podkarpacka

Cynamonowiec to klasyczne ciasto na oleju i sodzie oczyszczonej, które wyróżnia się smakiem i wilgotnością. Swój przyjemny brązowy kolor zawdzięcza cynamonowi i sodzie oczyszczonej oraz dodanym do ciasta powidłom śliwkowym. Powidła wpływają również na wilgotność ciasta. Dominującym smakiem jest aromat cynamonowy, przez który lekko przebija się smak powideł. Po upieczeniu ciasto przekłada się kremem budyniowym.

Przepis pochodzi z publikacji „Bożonarodzeniowe smaki. Książka kucharska” wydanej przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Liwocz”. Podzieliło się nim Stowarzyszenie „Zawisłocze Pilzneńskie” w Mokrzcu.

Cynamonowiec – kuchnia podkarpacka

Składniki na ciasto (brytfanka 25x35 cm):

• 2 szklanki mąki pszennej
• 8 jajek
• 6 łyżek powideł śliwkowych
• 6 łyżeczek cynamonu
• 2 łyżeczki sody oczyszczonej
• 1 szklanka cukru
• 1/2 szklanki oleju

Składniki na masę:

• 500 ml mleka
• 2 łyżki maki pszennej
• 6 łyżek cukru pudru
• 2 łyżki budyniu śmietankowego
• 250 g margaryny lub masła

Pieczemy kolejno 2 takie same placki 25x35 cm. Proporcje składników podano razem na 2 placki.

W większej misce ubijamy 4 jajka dodając do nich pół szklanki cukru. Następnie dodajemy szklankę mąki, 1/4 szklanki oleju i 1 łyżeczkę sody. Miksujemy aż pojawią się pęcherzyki powietrza. Na koniec dodajemy do masy 3 łyżeczki cynamonu i 3 łyżki powideł śliwkowych. Masę wylewamy na brytfankę wyłożoną papierem do pieczenia. Pieczemy w temperaturze 180 stopni C (grzałka góra-dół) przez 15-20 minut. W ten sam sposób pieczemy drugi placek. Oba studzimy.

Pół szklanki mleka mieszamy z budyniem i mąką pszenną. Pozostałe mleko gotujemy. Mieszając powoli wlewamy budyń i chwilę gotujemy. Odstawiamy do wystudzenia. Margarynę lub masło ucieramy z cukrem pudrem i porcjami dajemy wystudzony budyń. Masą przekładamy placki cynamonowe i odstawiamy je w chłodne miejsce, by masa stężała. Wierzch ciasta można dowolnie ozdobić. U mnie jest to cukier puder i czekolada mleczna zmieszana z odrobiną gęstej śmietany.

Cynamonowiec - kuchnia podkarpacka

Więcej podkarpackich słodkości w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam :)

Zupa z rzepy – kuchnia podkarpacka

Zupa z rzepy - kuchnia podkarpacka

Wielu obcokrajowców w kuchni polskiej najbardziej ceni sobie zupy. Również podkarpacka kuchnia obfituje w przepisy na przeróżne polewki, zalewajki, kapuśniaki i barszcze. Prosta codzienna kuchnia naszego regionu to zarówno typowo polskie zupy, znane w całym kraju, jak i dania wyjątkowe, unikatowe, związane z lokalną tradycją. W żadnym zbiorze regionalnych przepisów z różnych zakątków naszego województwa nie znalazłam tyle przepisów na dania z rzepy, co w publikacjach dotyczących Powiatu Kolbuszowskiego. Jest wśród nich między innymi zupa z rzepy – skromna, delikatna, gotowana na wywarze warzywno-mięsnym. Zupa z rzepy zabielana jest śmietaną i zagęszczona zasmażką, mimo to zachowuje lekkość i świeży smak dzięki rzepie, która jest jej głównym składnikiem.

Przepis na zupę z rzepy Pani Marii Rzeszutek z Gminy Cmolas został opublikowany na portalu powiat.kolbuszowski.pl

Zupa z rzepy - kuchnia podkarpacka

Składniki:

• kości drobiowe
• 2 marchewki
• 1 pietruszka
• kawałek selera
• 1 cebula
• 3 rzepy
• 2 łyżki masła
• 2 łyżki mąki pszennej
• 2 łyżki śmietany
•  sól
• cukier

Do garnka wlewamy wodę, dodajemy kości oraz obrane warzywa: marchewkę, pietruszkę, seler i opieczoną na ogniu cebulę. Na wolnym ogniu gotujemy wywar soląc go do smaku. Gotowy odcedzam. Ugotowaną marchewkę, seler i pietruszkę – ścieramy na tarce o grubych oczkach i odkładamy. Natomiast do wywaru dodajemy drobno pokrojoną obraną rzepę i gotujemy do miękkości. Na patelni roztapiamy masło, wsypujemy mąkę i smażymy jasną zasmażkę. Dodajemy ją do zupy i zagotowujemy. Dodajemy również starte na tarce warzywa. Zupę doprawiamy do smaku solą i cukrem, a na końcu zaprawiamy śmietaną.

Zupa z rzepy - kuchnia podkarpacka

 

Więcej podkarpackich przepisów znajdziecie w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam :)

Placek Marcepanek – kuchnia podkarpacka

Placek Marcepanek – kuchnia podkarpacka

Marcepanek to prawdopodobnie najsłodsze ciasto, jakie kiedykolwiek upiekłam. Składa się ono z 4 kruchych placków przełożonych masą makową, powidłem i masą maślano-kakaową. Wierzch zdobi i osładza polewa czekoladowa. Ciasto wymaga trochę pracy, cukru i masła, ale na pewno z nawiązką zaspokoi każdy apetyt na „coś słodkiego” :)

Skusiłam się na nie, ponieważ jest to propozycja Koła Gospodyń Wiejskich z Krasiczyna, a miejsce to kojarzy mi się z przepychem i dostatkiem. Przepis opublikowano w książce „Przepisy kulinarne naszych przodków. LGD Ziemia Przemyska”.

Placek Marcepanek – kuchnia podkarpacka

Składniki:

Ciasto kruche (na 4 placki 25x35 cm):

• 500 g mąki pszennej
• 200 g cukru
• 240 g masła
• 125 g margaryny (można zastąpić masłem)
• 3 żółtka
• 2 całe jajka
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Masa makowa:

• 1 szklanka suchego maku
• 1/2 szklanki cukru
• 3 białka

Masa maślano-kakaowa:

• 1 i 1/2 szklanki cukru
• 4 jajka
• 2 łyżki kakao
• 2 łyżki cukru wanilinowego
• 300 g masła

Polewa:

• 2 łyżki wody
• 25 g kakao
• 75 g masła
• 75 g cukru

Dodatkowo:

• 1 słoiczek powideł
• 50 g rodzynek

Ciasto kruche:

Wszystkie składniki siekamy razem, zagniatamy ciasto. Ciasto dzielimy na 4 części: 2 do masy makowej i 2 do powideł. Odstawiamy je do lodówki na całą noc.

Masa makowa:

Mak sparzamy wrzącą wodą lub mlekiem, odcedzamy i mielimy dwukrotnie w maszynce. Osobno ubijamy białka z cukrem i dodajemy je do maku razem z rodzynkami. Delikatnie mieszamy.

Blaszkę 25x35 cm wykładamy papierem do pieczenia. Rozwałkowujemy jedną część ciasta i placek przekładamy do blaszki. Nakładamy na to masę makową i przykrywamy drugim plackiem. Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 175 stopni C (grzałka góra-dół) przez około 40 minut. Placek studzimy.

Kolejną blaszkę 25x35 cm wykładamy papierem do pieczenia. Rozwałkowujemy trzecią część ciasta i placek przekładamy do blaszki. Nakładamy na to powidła i przykrywamy czwartym plackiem. Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 175 stopni C (grzałka góra-dół) przez około 40 minut. Placek studzimy.

Masa maślano-kakaowa:

Jajka ubijamy z cukrem na parze. Masło ucieramy. Jajka po ostygnięciu łączymy z utartym masłem i dodajemy kakao. Masę krótko ucieramy do połączenia składników.

Składamy ciasto. Na spód kładziemy placek z makiem, nakładamy masę maślano-kakaową i przykrywamy ją plackiem z powidłem. Odstawiamy w chłodne miejsce.

Wszystkie składniki polewy wkładamy do małego garnka i krótko zagotowujemy. Ciepłą polewą dekorujemy placek starając się nie dotykać polewy, by nie zmatowiała. Ciasto odstawiamy, żeby polewa zastygła.

Placek Marcepanek - kuchnia podkarpacka

 

Więcej podkarpackich słodkości w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam! :)

 

 

Zalewajka tuszowska – kuchnia podkarpacka

Zalewajka tuszowska – kuchnia podkarpacka

Zalewajka to rodzaj prostej tradycyjnej zupy gotowanej na Podkarpaciu od pokoleń. Charakterystyczny jest jej kwaśny smak, gładka, kremowa konsystencja i dodatek ziemniaków. Do ugotowania zalewajki wykorzystuje się wodę z kiszonych ogórków, kwas kapuściany (nazywana bywa kwasówką) albo zakwas na biały barszcz. Zupa zagęszczona jest zwykle śmietaną, a czasem dodatkowo żółtkiem. Bywa, że smak zalewajki urozmaicony jest suszonymi grzybami. Jej przygotowanie zajmuje niewiele czasu, składniki są tanie, a smak swojski i rozgrzewający. Zalewajka często okraszona jest skwarkami, co jest typowe dla tych najprostszych, najskromniejszych regionalnych dań. Smak za to jest wspaniały i godny tego, by zalewajka często gościła na naszych stołach.

Na końcu wpisu przypominam przepisy na zalewajkę ogórkową oraz zalewajkę na kwasie kapuścianym, natomiast dzisiaj proponuję zalewajkę na zakwasie na barszcz. Zakwas można przygotować samemu, ale można go równie dobrze kupić. Jak przystało na stare lasowiackie danie do zalewajki tuszowskiej dodajemy suszone grzyby. Przepis pochodzi z Tuszowa Narodowego w powiecie mieleckim i można go znaleźć w ciekawej publikacji 39 gmin północnego Podkarpacia i Małopolski pt. „Turystyczny szlak dobrego smaku. Poznaj, spróbuj, ugotuj”.

Zalewajka tuszowska – kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 3 duże ziemniaki
• 2 litry wody
• garść suszonych grzybów
• zakwas na barszcz kwaśny biały (mąka żytnia i czosnek)
• ½ szklanki śmietany
• 2 liście laurowe
• sól, pieprz
• kiełbasa lub boczek

Aby przygotować zakwas na barszcz należy do naczynia do kiszenia lub litrowego słoika wsypać kilka łyżek mąki żytniej i dolać 2 szklanki ciepłej wody. Po wymieszaniu dodajemy 2 obrane ząbki czosnku, przykrywamy ściereczką i pozostawiamy w ciepłym miejscu na tydzień.

Do większego garnka wlewamy wodę, solimy do smaku, dodajemy 2 liście laurowe i suszone grzyby. Zagotowujemy. Ziemniaki obieramy, kroimy w grubą kostkę i dodajemy do wywaru. Gotujemy do miękkości ziemniaków. Następnie dodajemy 2 szklanki zakwasu na barszcz i doprowadzamy do wrzenia. Zalewajkę zaprawiamy śmietaną pilnując, żeby się nie zważyła. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Okraszamy usmażonymi skwarkami z kiełbasy albo boczku.

Zalewajka tuszowska – kuchnia podkarpacka

Więcej podkarpackich zup znajdziecie w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

a tam między innymi przepisy na:

 

 

Zalewajka ogórkowa z Brzostka

 

Zalewajka ogórkowa z Glinika Średniego

Kwasówka grzybowa zrejonu Dorzecza Wisłoka

 

Surówka z kapusty i rzepy - kuchnia podkarpacka

Surówka z kapusty i rzepy - kuchnia podkarpacka

Choć rzepa znana jest w Polsce od kilkuset lat, zawiera wiele cennych witamin i minerałów, a jej uprawa nie sprawia większych problemów, jemy jej coraz mniej. Rzepa uprawiana jest zwykle końcem lata i jesienią jako poplon ścierniskowy, nie zajmuje więc cennych areałów roślinom wysiewanym wiosną. Niegdyś cieszyła się dużą popularnością również ze względu na możliwość przechowywania jej przez kilka miesięcy w stanie surowym. Nie jest to jednak roślina o szerokim, uniwersalnym zastosowaniu w kuchni, stąd jej niewielka popularność w stosunku do innych warzyw, chociażby kapusty pochodzącej z tej samej rodziny kapustowatych. Współcześnie uprawia się zarówno delikatne jadalne gatunki rzepy, jak i odmiany pastewne, służące jako pasza dla zwierząt.

W naszej lokalnej kuchni rzepa była używana głównie jako składnik surówek. Na Kolbuszowszczyźnie gotowano również zupę z rzepy, a także podawano jako potrawkę rzepę duszoną z grochem.

Przepis na surówkę z kapusty i białej rzepy pochodzi od pani Janiny Zdeb z Gminy Majdan Królewski. Opublikowany został na stronie Powiatu Kolbuszowskiego www.powiat.kolbuszowski.pl

Surówka z kapusty i rzepy - kuchnia podkarpacka

Biała rzepa

Składniki:

• 400 g białej kapusty
• 100 g białej rzepy
• 1 cebula
• 1 łyżka nasion kminku
• 1 łyżka zielonego koperku
• pół szklanki śmietany
• sól i cukier do smaku

Kapustę drobno szatkujemy, solimy i ugniatamy, żeby lekko puściła sok. Rzepę obieramy i ścieramy na tarce o grubych oczkach. Cebulę kroimy w drobną kosteczkę. Łączymy warzywa, dodajemy śmietanę, zieleninę i kminek. Doprawiamy do smaku solą i cukrem.

Surówka z kapusty i rzepy - kuchnia podkarpacka

Surówka z kapusty i rzepy - kuchnia podkarpacka

Więcej regionalnych przepisów

znajdziecie w zakładce

KUCHNIAPODKARPACKA

 

 

A tam między innymi:

Sałatka z białej rzepy

 

Surówka z rzepy

 

Zupa z kukurydzy – kuchnia podkarpacka

Zupa z kukurydzy – kuchnia podkarpacka

Początkiem jesieni szukałam regionalnego przepisu na zupę kukurydzianą wiedziona przeczuciem, że musi taki istnieć. Trochę po sezonie, ale trafiłam w końcu na prosty i smaczny przepis na zupę z kukurydzy z kaszą jaglaną, który pochodzi z terenów przygranicznych, z Ziemi Lubaczowskiej.

Przepis Koła Gospodyń Wiejskich Szczutków znalazł się w publikacji „Kresowe jadło. Przepisy kuchni lokalnej” wydanej w 2020 roku przez Gminę Lubaczów.

Zupa z kukurydzy – kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 3 kolby kukurydzy
• 2/3 szklanki kaszy jaglanej
• 1 cebula
• 1 ząbek czosnku
• 2 łyżki masła
• 1 litr rosołu lub wywaru warzywnego
•  

Kolby kukurydzy obieramy z ziaren. Cebulę kroimy w kosteczkę, czosnek drobno siekamy i razem podsmażamy na maśle. Do cebuli dodajemy kukurydzę i całość podlewamy rosołem (wywarem). Gotujemy do miękkości kukurydzy, po czym wsypujemy kaszę i gotujemy jeszcze kilka minut. Doprawiamy solą i pieprzem.

W wersji współczesnej można dodać odrobinę kurkumy lub ostrej papryki, a surową kukurydzę zastąpić kukurydzą z puszki.

Zupa z kukurydzy – kuchnia podkarpacka

Podkarpackie zupy i wiele innych dań

znajdziecie w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam :)

 

 

Cwibak – kuchnia podkarpacka

Cwibak – kuchnia podkarpacka

Cwibak to biszkoptowy wypiek, który często mylony jest z keksem. Jasne ciasto pieczone w podłużnej keksówce, zawierające bakalie i oprószone cukrem pudrem lub polane lukrem z wyglądu rzeczywiście przypomina keks. Jednak nie w smaku. Zasadniczą różnicą jest tłuszcz, którego w cwibaku nie ma, a bez którego dobry keks nie może się obejść. Do cwibaka nie dodaje się również proszku do pieczenia.

Tradycyjny cwibak to ciasto biszkoptowe, pieczone według następujących proporcji: ważymy wybraną ilość jaj, na przykład 8, i przygotowujemy mąkę pszenną w ilości odpowiadającej połowie wagi jaj. Przygotowujemy również cukier o takiej samej wadze, co mąka. Bakalie powinny ważyć połowę tego, co cukier. Ciasto na cwibak przygotowuje się tak, jak dawniej przygotowywano biszkopt, to znaczy zaczyna się od ucierania żółtek z cukrem, potem dodaje się mąkę i bakalie, a na koniec miesza się wszystko delikatnie z ubitymi białkami.

Kwestia pochodzenia ciasta nie jest rozstrzygnięta, ale wiele wskazuje na to, że przybyło do nas z zachodu, być może wraz z innymi specjałami kuchni galicyjskiej. Wskazywałaby na to nazwa, pochodząca od niemieckiego „zwei” – dwa i „backen” – upiec lub też „zwieback”, co oznacza „podwójnie pieczony”. Jednak nie doszukiwałabym się tu porównań z niemieckimi czy austriackimi sucharami, które rzeczywiście są podwójnie pieczone. Bardziej prawdopodobne jest nawiązanie do pierwotnej nazwy biszkoptu. Słowo „biszkopt” pochodzi od łacińskiego „bis coctus”, co oznacza to samo, co niemieckie „zwieback”. A więc nazwa cwibak powstała prawdopodobnie od niemieckiego tłumaczenia łacińskiego słowa „biszkopt”. Spotkałam się również z teorią, że cwibak odnosi się do określenia „podwójnie pieczony”, ponieważ upieczony biszkopt przekładano bakaliami i pieczono go jeszcze raz. Jednak na udowodnienie tej teorii nie znalazłam żadnych przepisów, ani wzmianek w opisach kulinarnych.

„Illustrowany kucharz krakowski” z końca XIX wieku podaje 3 różne wersje cwibaka, z których żadna nie zawiera bakalii, ale dwa przepisy zalecają pokrojenie upieczonego ciasta na plastry i ponowne podsuszenie go w piecu. Z kolei przedwojenne cwibaki lwowskie, według słów Anny Kozłowskiej-Ryś, znawczyni cukiernictwa lwowskiego, obfitowały w wyszukane bakalie. Poza rodzynkami i słodkimi migdałami dodawano do nich smażoną skórkę arbuzów i melonów, a także suszone figi i morele.

Cwibak był niegdyś ciastem świątecznym, ale ze względu na proste składniki i łatwość wykonania zadomowił się we współczesnej kuchni jako szybkie ciasto na każdą okazję. Dzięki bakaliom cwibak zachowuje świeżość przez kilka dni. Na Podkarpaciu cwibak znany był przede wszystkim w północnych częściach regionu, w tym w okolicach Lubaczowa oraz Rudnika nad Sanem.

Przepis pochodzi z wydanej przez Gminę Lubaczów publikacji „Kresowe jadło. Przepisy kuchni lokalnej”. Swoją drogą to ciekawy i ładnie wydany zbiór regionalnych receptur. Wersję elektroniczną można pobrać za darmo ze strony gminy. Zachęcam do skorzystania. Dodam też, że Gmina Lubaczów wydała już kilka publikacji kulinarnych i wszystkie są bogate zarówno pod względem treści, jak i publikowanych zdjęć potraw.

Cwibak – kuchnia podkarpacka

Cwibak – kuchnia podkarpacka

Składniki na średnią keksówkę (np. 34x11 cm)

• 7 dużych jajek (lub 8 średnich)
• 250 g mąki pszennej
• 250 g cukru
• bakalie: orzechy włoskie, rodzynki, morele suszone, żurawina (ilość wg uznania, np. 1 szklanka)
• 2 łyżki cukru pudru do oprószenia

Żółtka z 6 dużych jajek ucieramy z cukrem. Pod koniec ucierania dodajemy 1 całe jajko. Ubieramy łyżkę mąki i oprószamy nią bakalie. Pozostałą mąkę dodajemy do jajek i mieszamy. Dodajemy bakalie i również mieszamy. Z białek ubijamy sztywną pianę i delikatnie łączymy ją z ciastem.

Ciasto przekładamy do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia. Pieczemy około 50 minut w piekarniku nagrzanym do temperatury 180 stopni C (grzałka góra-dół). Po upieczeniu oprószamy cukrem pudrem.

Cwibak – kuchnia podkarpacka

Cwibak – kuchnia podkarpacka

 

Więcej regionalnych ciast i nie tylko

w zakładce KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam :)

Kapuśniak z grochem – kuchnia podkarpacka

Kapuśniak z grochem – kuchnia podkarpacka

Kapuśniak to jedna z tych polskich zup, które każdy zna i każdy gotuje, choć każdy ma na nią swój sposób. W niektórych regionach gotuje się ją z kapusty białej, ale na wschodzie kraju zwykle używa się kapusty kiszonej. Przepis z Nielepkowic na Podkarpaciu (okolice Jarosławia) jest jednak niepowtarzalny z powodu składników zupy. Poza kapustą kiszoną, która już sama w sobie jest kwintesencją kapuśniaka, w zupie gotujemy również groch. To połączenie smaków przywołuje na myśl świąteczną kapustę z grochem. Dodatkowo zupa podbita jest śmietaną, co również w kapuśniaku nie zdarza się często. Kapuśniak z grochem to zupa o zdecydowanym smaku i intensywnym aromacie. Jest idealna na rozgrzewkę w chłodne dni.

Przepis pochodzi od Zespołu „Nielepkowice” z Nielepkowic. Został opublikowany w „Wielkiej księdze tradycji kulinarnych województwa podkarpackiego” wydanej przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”.

Kapuśniak z grochem – kuchnia podkarpacka

Składniki:

• 500 g kiszonej kapusty
• około 3 litry wody
• 300 g grochu (okrągłego, w połówkach lub całego)
• 5 ziarenek pieprzu
• 5 ziarenek ziela angielskiego
• 5 ziemniaków (rozgotować osobno)
• 1 duża marchew
• 300 g boczku
• 2 cebule pokrojone w kostkę
• 4 łyżki śmietany
• majeranek, sól, pieprz, kminek do smaku

Składniki na zasmażkę:

• 2 łyżki masła
• 2 łyżki mąki pszennej

Wodę zagotowujemy, dodajemy ziarenka pieprzu oraz ziela angielskiego i gotujemy 5 minut. Dodajemy groch, startą marchew i dalej gotujemy do miękkości grochu. Po tym czasie dodajemy kapustę kiszoną, którą wcześniej odciskamy i kroimy. Dodajemy również cebulę podsmażoną z boczkiem pokrojonym w kostkę. Gotujemy około 15 minut.

Na małej patelni przygotowujemy zasmażkę: do roztopionego masła dodajemy mąkę i chwilę razem smażymy. Zasmażkę dodajemy do zupy razem z rozgotowanymi ziemniakami. Na koniec podbijamy śmietaną i doprawiamy majerankiem, kminkiem, solą i pieprzem.

Kapuśniak z grochem – kuchnia podkarpacka

Kapuśniak z grochem – kuchnia podkarpacka

 

Więcej tradycyjnych podkarpackich przepisów

w zakładce

KUCHNIA PODKARPACKA

Zapraszam :)